İLETİŞİM

 

 
 

• İnsanların duygu ve düşüncelerini ya da bilgilerini çeşitli yollarla birbirlerine aktarması,mesaj alışverişidir.

 

Kaynak Mesaj Alıcı ( mesaj alınır

                                       yorumlanır)   

                  

                 Geri bildirim

•  
• İletişimde neyin -ne zaman -nerede -ne şekilde söyleneceğine karar vermek önemlidir.

 
 
 

Fakat iletişim sadece konuşmaktan ibaret değildir.

 

•  
• İletişimde karşımızdakini olduğu gibi kabul etmek önemlidir.

 

          Ve sağlıklı bir iletişimde dinlemeyi bilmek önemlidir.

 

          Çocuğuna gerçek servet bırakmak isteyen anne-baba,ona iyi dinlemeyi öğretir.

                                                Syrus

•  
• Duymak ve dinlemek farklıdır.
• Duymak , pasif bir süreçtir , çevreden gelen sesler kulak tarafından alınır.
• Dinlemek ise bilişsel bir etkinliği kapsayan bir süreçtir ; gelen bilgi yorumlanır.

 

2 tür dinlemeden söz edebiliriz: 

• EDİLGİN DİNLEME
•    ETKİN DİNLEME

 
 

• Anne-baba çocuğu sessiz kalarak dinler,bu da çocuğu daha çok paylaşımda bulunması konusunda yüreklendirir.

 

EDİLGİN DİNLEME

•  
• Fakat anne-baba her zaman sessizliği kullanırsa çocuk dinlenmediğini ve anlaşılmadığını düşünebilir.

•  
• Anne-baba çocuğu dinler fakat sadece sessiz kalarak değil;onun duygu ve düşüncelerini anladığını göstererek sözel ifadelerde bulunur.

 

ETKİN DİNLEME

•  
• EMPATİ: Kişinin kendisini karşısındakinin yerine koyarak onun bakış açısıyla duygu ve düşüncelerini anlamaya çalışması ve bu doğrultuda tepki vermesidir.

•  
•  Karşımızdaki kişinin yaşını,cinsiyetini,gelişim dönemi özelliklerini,yaşadığı ortamı v.s. gözönünde bulundurmak iletişimi etkili hale getirerek kişilerin birbirini anlamasını kolaylaştırır.

 

Çocuk:Bugün Osman çok hasta olduğu için okula gelmedi

Anne:Arkadaşın için üzülüyor olmalısın

Çocuk:Evet anne Osman iyileşecek değil mi?

Anne:Osman’ı seviyorsun ve onun için endişeleniyorsun.

Çocuk:Ve onu merak ediyorum

Anne:Ne yapabiliriz?

Çocuk:Telefon edebilir miyim anne?

Anne:Elbette. 
 

 
 
 
 

KAPI    ARALAYICILAR

•  
• Çocukların, konuşurken daha fazla açılmasını sağlayacak , onları konuşmaya yüreklendirecek ifadeler vardır.

•  
• Bu konuda ne düşünüyorsun?
• Seni dinliyorum.
• Ne yapmayı istiyorsun?
• Devam etmek ister misin?
• Aklından neler geçiyor?.......

•  
• Bu tür kapı aralayıcı soru ve düz cümleler evet –hayır gibi kısa,çocuğun açılmasına engel olacak cevaplar içermez.

 

SEN DİLİ-BEN DİLİ 

• Sen mesajlarında hedef karşımızdaki kişidir.Genellikle kızgınlık,suçlama, aşağılama gibi olumsuz anlamlar içerir.
• Ben mesajlarında ise kendi duygularımız söz konusudur.Ben dilinde direnç ve başkaldırma daha az ortaya çıkar.

 

          -Baba bana su getir

          -O ne biçim su istemek öyle!Kalk kendin al.

                    Bunun yerine 

-Baba bana su getir

          -Bu şekilde konuşman hoşuma gitmedi.Başka şekilde söyler misin?

 

          -Şu odaya bak.Kaç kere daha söyleyeceğim şu kıyafetlerini askıya asman gerektiğini,pis pasaklı…

 

                   

                    Bunun yerine 

      -Ayşecim bütün gün bu işlerle bende yoruluyorum bana biraz yardımcı olup da odanı düzenlersen memnun olurum.

 

          Özellikle ergenlik çağını yaşayan çocuğu olan ebeveynlerin genel şikayetleri çocuklarının onları dinlemedikleri, başlarına buyruk hareket ettikleri şeklindedir. 

          Ergenler ise ebeveynlerinin hayatlarına çok karıştıklarını,kendilerini anlamadıklarını söylerler.

•  
• Bu dönem genelde ebeveynler ile çocukları arasında çatışmanın sık yaşandığı dönemlerdir.
• Çocukların kıyafetleri,saç bakımları, arkadaş ilişkileri tartışma konusu olabilmektedir.

•  
• KİMSENİN KAYBETMEDİĞİ YÖNTEM

  Var olan bir sorunla karşılaşıldığında yani ilişkiden doğan bir sorun varsa .,

• Çatışmanın belirlenmesi
• Olası çözümlerin ortaya konması

•  
• Çözüme ilişkin seçeneklerin değerlendirilmesi
• Çözümü tamamlamaya ilişkin yolların aranması
• Çözümün değerlendirilmesi ve izlenmesi basamakları takip edilir.

•  
• Bu yöntem yetişkinle çocuğun ortak paydalarda buluşarak ; çatışmanın ilişkiyi sarsmayacak şekilde çözülmesinde yararlıdır.

 

    DİNLERKEN;

• Bütün işini bırakıp dikkatini

ona vermek 
 
 
 

• Onun yüzüne ve gözlerine bakmak(Bedeniyle de onu dinlediği mesajını vermek)

 
 

• Çocukla aynı göz seviyesinde olmak

                          
 

 
 

• Konuşanın duygularını isimlendirmek

(Oyuncağı kırılan bir çocuğa ‘boşver sadece bir oyuncak demek yerine ;sevdiğin bir oyuncaktı.çok üzgünsün.’ demek… 
 

• Soruna hemen çözüm getirmek yerine çocuğun fikrini söylemesine izin vermek
• Kısa sözcüklerle (evet,anlıyorum ,ya…)dinlediğinizi göstermek önemlidir.

 

DİNLEMENİN YARARLARI 

• Dinlendiğini ve anlaşıldığını hisseden çocuğun kendine güveni ve özsaygısı artar.

 

• Çocuk kendini daha iyi  ifade etmeyi öğrenir

 

• Çocuğun konuşma yeteneği artar.

•  
• Kendisi dinlenen çocuk , anne ve babasını dinlemeyi öğrenir.

 

• Çocuk söylemek istediklerini, konuşarak anlatmayı öğrenir.

 

İLETİŞİMDE ENGELLER

 
 

Öğüt vermek,

Çözüm getirmek,

yönlendirmek 

Yargılamak,

eleştirmek 

Teselli etmek,

sakinleştirmek,

Konuyu değiştirmek 

Alay etmek,

lakap takmak 

Teşhis koymak,

tahlil etmek 

Emir verme,

yönetme 

Soru sorma

 

Yargılamak,

eleştirmek 

      Sen temizlikten ne anlarsın ki!Daha kendi üstünü başını temiz tutamıyorsun.

      Sen ne zaman iyi not aldın ki bu sınavdan da iyi not bekleyesin. 
 

 

Teşhis koymak,

Tahlil etmek 

Aslında senin yapmak istediğin bu.

Sen öyle demek istemiyorsun.

(tabağındaki yemeğin çoğunu bitirip doyduğunu söyleyen çocuğa) Doymamışsındır biraz daha ye 

 

Alay etmek,

Lakap takmak 

Aptalın tekisin.

Gerizekalı ne olacak….

 

Öğüt vermek,

çözüm getirmek,

yönlendirmek 
 

      Büyükler konuşurken küçükler susar.

      Bu şekilde davranmamalısın. 

 

Olur böyle şeyler,boşver

Üzülme,geçer….

Boşver bunları ,otur da yarinki dersini çalış  

Teselli etmek,

Sakinleştirmek,

Konuyu değiştirmek

 

Emir verme,

yönetme 

Git ,odanı topla!

Çöpü dök!

 

Soru sorma 

Neden,Niçin’li soru cümleleri.

Neden böyle yaptın?

Niçin arkadaşına vurdun?

 

Uyarma,

Tehdit etme 

      Yemeğini bitirmeden sofradan kalkamazsın.

      Ödevini yapmazsan babana söylerim,görürsün gününü.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

• Ebeveynler bağırırsa çocuk da bağırarak konuşmayı;ebeveynleri emrederse çocuk da emretmeyi , ebeveynleri suçlarsa çocuk da suçlamayı… öğrenecektir.

 

• Çocuklarımızın toplum içinde kendilerini iyi ifade edebilen bireyler olarak yetiştirmek istiyorsak ,ebeveynler olarak iyi birer model olmak zorundayız.

 

KAYNAKÇA 

• Kuzgun,Yıldız(Editör); İlköğretimde Rehberlik,Nobel Yayınları Ankara 2002
• Yavuzer,Haluk;Çocuk Eğitimi El Kitabı,Remzi Kitabevi,İstanbul,2006
• Navaro,Leyla;Gerçekten Beni Duyuyor musun?Remzi Kitabevi,İstanbul,2006
• Eyvah Çocuğum Zor Durumda Ne Yapabilirim?;PDR yayını,Nobel Yayınları,Ankara,2001
• Altıntaş,Ersin;Sözsüz İletişim ve Beden Dili,Nobel Yayınları,Ankara,2001
• Ana-Baba Okulu,Remzi Kitabevi,İstanbul,2001